Thông thường, một bộ phim kinh dị hay giật gân đều có cấu trúc rõ ràng với mở đầu – cao trào – kết thúc. Hãy thử nghĩ đến những câu chuyện kinh dị quen thuộc: nhóm bạn rủ nhau đi chơi xa và bị quái vật truy đuổi, hay ai đó ở lại trong một ngôi nhà đầy âm khí và chạm trán hồn ma… Câu chuyện cứ thế phát triển, xen kẽ giữa những khoảnh khắc căng thẳng và những phút giây đệm bằng yếu tố hài hước hay lãng mạn để giảm nhịp độ sợ hãi.
Thế nhưng bộ phim Exit 8 lại hoàn toàn khác. Chuyển thể từ trò chơi cùng tên, lấy bối cảnh trong một không gian rất quen thuộc và gần gũi với khán giả là ga tàu điện ngầm, câu chuyện xoay quanh một người đàn ông bị mắc kẹt trong đường hầm tàu điện ngầm, ra sức tìm kiếm lối ra dựa trên quy tắc đặc biệt: Anh sẽ bắt đầu trò chơi từ cổng 0 và lối ra thực sự nằm ở cổng số 8. Ở mỗi cổng, anh phải nhận ra những điều “bất thường” trên hành lang, như tấm áp phích có ở đúng vị trí không, người đi ngang có gì lạ, âm thanh vang lên có khớp thời điểm hay không… Nếu thành công, anh sẽ tiến lên thêm một bậc nữa. Nếu thất bại, mọi thứ sẽ quay về con số 0, và bắt đầu lại quá trình.
Bộ phim vì thế có cấu trúc như thể khán giả đang chơi đi chơi lại một trò chơi, ít đổi bối cảnh, với tuyến nhân vật chính lẫn phụ vô cùng ít ỏi. Song, trải nghiệm xem phim chỉ có thể tóm gọn trong ba từ: hoang mang, bối rối, và sợ hãi. Chính vì bối cảnh quá quen thuộc – một lối đi công cộng, hàng ngày ai cũng có thể bước qua – nên nỗi sợ lại càng chân thật và ám ảnh. Suốt thời lượng phim, người xem như bị giam cầm cùng nhân vật trong đường hầm vô tận ấy, vừa tuyệt vọng, vừa không ngừng tìm kiếm hy vọng mong manh nơi “lối ra số 8”.
Mới lạ nhờ ứng dụng không gian ngưỡng (liminal space)
Để tạo nỗi sợ thị giác, bộ phim Exit 8 chủ yếu sử dụng không gian ngưỡng (liminal space). Đây là những nơi trống rỗng hoặc bị bỏ hoang, trông ma quái, hoang vắng và lạnh lẽo, gieo rắc sự sợ hãi cho khán giả. Nhân vật chính lang thang giữa những hành lang trắng toát, chỉ có một người đàn ông duy nhất đi ngang qua, nhưng chưa bao giờ trò chuyện với anh ta.
Những không gian ngưỡng, cùng với hiệu ứng tâm lý rùng rợn mà chúng mang đến, trước đây đã được ứng dụng nhiều trong phim kinh dị qua một số cảnh cắt, nhưng để trở thành nỗi sợ chính cho toàn bộ phim thì Exit 8 là một trong số ít phim kinh dị khai thác yếu tố này.
Xét về những yếu tố kinh dị khác, so với bản trò chơi, phim tái hiện bối cảnh với độ chân thật cao, từ đạo cụ đến chi tiết nhỏ như áp phích treo trên hành lang. Song, các hiện tượng bất thường trong trò chơi, ngoài những cảnh kinh điển như biển số 8 bị đảo ngược, tay nắm cửa nằm giữa, cơn đại hồng thủy,… còn bổ sung thêm những chi tiết hù dọa hiệu quả như bầy chuột biến dị.
Exit 8 là lời tố cáo đanh thép về sự vô cảm trong xã hội Nhật Bản
Điều hay nhất ở bản chuyển thể này, chính là đạo diễn đã trao cho trò chơi đơn giản ấy một tầng ý nghĩa hiện thực: tìm kiếm điều bất thường trong những điều quá đỗi bình thường, và đặt câu hỏi: bất thường có thật sự là điều xấu?
Ở cảnh đầu phim Exit 8, trước khi trò chơi bắt đầu, nam chính đang ở trên tàu điện ngầm. Một vị hành khách có con nhỏ cũng có mặt trên tàu cùng anh. Khi đứa bé cất tiếng khóc trên khoang tàu im ắng, một hành khách không chịu nổi tiếng ồn nên lớn tiếng mắng người mẹ. Tiếng trẻ sơ sinh khóc, vốn là điều bình thường vì em bé chỉ có thể giao tiếp bằng tiếng khóc, trở thành đều bất thường trong văn hóa hoàn toàn im lặng khi tham gia phương tiện công cộng cực đoan tại Nhật Bản. Những hành khách còn lại đều vô cảm, đeo tai nghe, cúi đầu vào điện thoại, và không ai bảo vệ người mẹ hay đứa trẻ.
Khi trò chơi chính thức diễn ra, tiếng khóc trẻ sơ sinh một lần nữa phát ra trong phân cảnh khi nam chính đi qua dãy tủ gửi đồ trong góc hành lang. Trong phim, đây là một hiện tượng bất thường thử thách nam chính, nhưng ở đời thực lại là một thực trạng trong xã hội Nhật: Những đứa trẻ bị chính mẹ chúng bỏ rơi trong tủ gửi đồ ở các ga tàu (coin-operated-locker babies), vì áp lực nuôi con, vì định kiến xã hội khiến phụ nữ có thai ngoài ý muốn phải đưa con mình đến đường cùng. Những đứa trẻ này thường xuyên bị phát hiện từ 1 đến 3 tháng sau khi đã qua đời, phần vì sự vô cảm, không muốn liên can của một bộ phận người Nhật.
Bộ phim gửi thông điệp bao trùm và cũng là lời cảnh tỉnh: Con người thời nay dường như đã kiệt sức, lạnh lùng mặc kệ những “bất thường” diễn ra quanh mình, sống với ý nghĩ miễn “không liên quan đến tôi” là được. Một xã hội vận hành theo cách ấy, chẳng phải chính nó cũng là một “hiện tượng bất thường” hay sao?
Trong đường hầm vô tận đó, cũng là khi con người (mà ở đây là nam chính) buộc phải tìm ra những điều bất thường trong cuộc sống thường nhật. Nếu bỏ qua, anh sẽ quay trở lại “điểm 0”, mãi mãi lặp lại chu kỳ vô tận. Tức, còn sống vô cảm, họ sẽ vĩnh viễn kẹt lại trong một xã hội dần mục ruỗng.
Chỉ khi dám đối mặt với những “bất thường” trong trò chơi, nam chính mới tìm được lối ra. Ở hồi ba, trong thiết lập trò chơi kết nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai, anh đã gặp một cậu bé. Ban đầu, nam chính tưởng đó là “hiện tượng lạ” nên bỏ đi; sau mới biết không phải. Qua một cảnh tiên đoán trước tương lai, anh nhận ra cậu bé sau này chính là con trai của mình.
Cảnh đó kết nối với phân đoạn đầu phim, khi anh đang đi làm, nhận được cuộc gọi từ bạn gái báo có thai – đó cũng là một “điều bất thường” trong cuộc sống bình lặng của anh. Ban đầu anh chưa thể hiện rõ quan điểm muốn ủng hộ đứa con chung, nhưng khi mối quan hệ giữa anh và cậu bé tiến dần từ sự nghi ngờ đến tin tưởng, hỗ trợ lẫn nhau trong trò chơi – một quá trình tìm thấy “điều bình thường trong sự bất thường”, thì đó cũng là hành trình nam chính dần bình tâm, học cách nhìn thẳng vào nỗi sợ hãi, mở cánh cửa và đối diện chính mình thay vì để bản thân là người ngoài cuộc với tất cả những biến cố trong đời.
Thêm một dự án đáng thưởng thức trong bàn tiệc phim kinh dị tâm lý của năm 2025
“Đối diện với điều bất thường trong cuộc sống, ta sẽ chọn thế nào?”chính là chủ đề cốt lõi của bộ phim Exit 8.
Trong trò chơi, khi thấy bất thường, ta chỉ cần quay lại. Nhưng trong đời thực, khi ta không biết đâu mới là “bất thường”, hoặc cứ mãi phản ứng theo lối cũ, thì vòng lặp ấy sẽ không bao giờ dừng lại.
Số phận sẽ liên tục ném ra cùng một bài học cho đến khi ta học được cách phản ứng mới. Ta có thể cứ gặp đi gặp lại những kiểu người, những tình huống giống nhau. Nếu vẫn dùng cùng một phản ứng, ta sẽ mãi trở về “lối ra số 0” – tiếp tục vòng lặp vô tận. Hoặc, ta có thể như nam chính, dù lựa chọn luôn khó khăn, dù ta chưa biết điều gì là đúng, nhưng chỉ cần bắt đầu chú ý đến những “bất thường” quanh mình, đã là một khởi đầu nhỏ mang ý nghĩa lớn.
Từ việc quan tâm những tin tức xã hội, đến việc để ý người bên cạnh đang gặp khó khăn, và quan trọng hơn cả, là quan sát chính bản thân mình, quan tâm mình hơn. Nếu phát hiện điều bất thường, hãy dừng lại, suy nghĩ, và chọn lại theo cách tốt hơn.
Từ đầu 2025, khán giả toàn cầu liên tục được chào đón những bộ phim kinh dị độc đáo, xuất sắc trong cách đặt chủ đề lẫn cách triển khai. Ta có Sinners, một tác phẩm về ma ca rồng đan xen những thông điệp về nạn phân biệt chủng tộc; Ta có Weapons, một tác phẩm về thuật phù thủy ẩn chứa lời tố cáo về những ám ảnh tâm lý của con trẻ đối với những kẻ bạo hành, nghiện rượu. Ngành công nghiệp điện ảnh Nhật cũng hội nhập với thế giới khi cho ra mắt Exit 8, một tác phẩm có những yếu tố kinh dị mới lạ về mặt hình ảnh và một thông điệp ám ảnh đằng sau.
Exit 8 không phải là một tác phẩm hoàn hảo tuyệt đối. Được quảng bá là phim kinh dị vòng lặp, nhưng nhìn chung, giá trị của phim nghiêng về thể loại tâm lý nhiều hơn là kinh dị, khiến cho một số ít khán giả tìm đến bộ phim vì sự ma quái không khỏi thất vọng.
Dù có đổi mới, phim vẫn không thể nào tái hiện cảm giác chân thực của người chơi trò chơi, được điều khiển và quyết định hành động nhân vật, nên sau cùng, khán giả xem phim vẫn có cảm giác mình chỉ là người chứng kiến đơn thuần, bất lực, thay vì tự chủ động định đoạt số phận nhân vật như game.
Có lẽ, Exit 8 sẽ là bộ phim phù hợp nhất cho những ai đang cần một động lực thúc đẩy để sống khác đi, nhờ cách phim đan cài ý nghĩa khéo léo, thay vì dành cho fan của trò chơi hay fan của dòng phim kinh dị Nhật vốn nổi tiếng gây ám ảnh và giỏi hù dọa.
