Bạn hay uống whiskey bằng ly gì? Đa phần mọi người đều sẽ sử dụng "old fashioned" (ly rock) để uống, hoặc hoạ hoằn, ở một số quán bar cao cấp hoặc chuyên về whiskey sẽ có ly Glencairn để phục vụ. Thế nhưng, với người “chơi” whiskey, thì số lựa chọn về ly whiskey không hề ít hơn so với ly uống vang.
Cũng giống như đối với ly vang, kết cấu ly dùng để uống whiskey cũng sẽ ảnh hưởng đến hương và vị của loại rượu được chứa đựng bên trong chúng. Chính vì vậy, một thú vui của những kẻ chơi whiskey được một thời gian chính là tìm xem cốc nào hợp với rượu gì, từ đó nâng trải nghiệm của mình lên một mức độ mới.
Hãy thử cùng điểm qua một vài loại thông dụng nhất và cũng thường gặp ở Việt Nam nhất:
Tumbler/rock/old fashioned: Loại ly thông dụng nhất, không chỉ riêng ở Việt Nam mà trên toàn thế giới và cả màn ảnh; mặt thoáng rộng, thành dày, đế nặng, và hầu như không có sự thay đổi về tiết diện trên toàn bộ thân khiến cho việc cầm ly/uống rượu trở nên dễ dàng nhất trong các loại ly phổ dụng. Tuy nhiên, chính vì thiết kế này khiến cho việc thưởng thức – đặc biệt là “hương” – rượu trở nên không thực sự đậm nét. Thực ra cũng không vấn đề gì lắm, khi ly rock thường được sử dụng khi uống whiskey với đá – tròn/viên – hoặc sử dụng để uống các loại whiskey cocktail. Nói gì thì nói, đây vẫn luôn là một loại cốc nên có trong tủ rượu của mọi nhà.
Cá nhân mình thì thích dùng ly rock khi uống whiskey “on the rock”, hoặc một vài loại bourbon có hương đầu quá gắt: mặt thoáng rộng giúp rượu trao đổi khí nhanh hơn, cũng như việc uống trở nên “hào sảng” hơn.
Glencairn: hay bị nhiều người gọi là ly tulip hoặc đèn dầu – chiếc ly phổ biến nhất và buộc phải có đối với những người đã xác định chọn whiskey là đồ uống yêu thích. Thực tế thì đây không phải là ly tulip – chúng ta sẽ nói về kiểu ly đó sau dù hơi ngược trình tự một tí – tuy nhiên chúng vẫn có cấu trúc gần giống nhau, với đế vững chãi, phần bụng ly phình to và thuôn dần về phía miệng, cho phép đẩy hương rượu lên phía trước. Kết cấu của ly Glencairn cũng cho phép nó trở nên đa dụng hơn so với hai người tiền nhiệm là ly tulip và ly snifter, phù hợp với cả người thích làm ấm rượu trên tay, lẫn người thích cầm ở đế ly để cách nhiệt. Do sự vững chãi của mình, ly Glencairn là loại ly khá hoàn hảo (và an toàn) cho người mới học cách “xoay” ly khi đánh giá màu sắc, độ trong suốt và kết cấu cũng như giải phóng hương rượu.
Đây cũng là loại ly được Hiệp hội Whisky Scotch xác nhận, với dung tích 175ml và hoàn hảo khi serve 1 “dram” whiskey, tức là khoảng 43ml. Đây là lựa chọn an toàn cho các loại single malt, scotch, single barrel bourbon “neat” – không đá.
Tulip: kẻ hay bị nhầm lẫn với hậu bối Glencairn. Đây mới là ly tulip, được thiết kế dựa trên ly “copita”, chiếc ly truyền thống của Tây Ban Nha khi thử rượu sherry. Rất nhiều master distillers, blenders và whisky connoisseurs vẫn sử dụng chiếc ly này, và có một tên gọi khác là ly “dock”, khi nó được sử dụng ban đầu bởi các thương gia khi thử rượu (wines/spirits) ở các cầu cảng (docksides). Thân ly dài cho phép hạn chế nhiệt từ lòng bàn tay cũng như mùi của tay ảnh hưởng đến hương rượu, trong khi thân ly thuôn về miệng giúp tập trung mùi về mũi của người thử. Trong nhiều biến thể, thân ly trở thành điểm nhấn khi giúp ly trở nên “điệu đà” hơn, nhưng cũng như một số loại ly vang, chính sự “điệu đà” này lại biến ly trở nên mong manh trong tay người “mới”.
Snifter: vẫn được gọi là ly brandy, ly cognac, ly quả lê/quả táo… là hình ảnh quen thuộc khi nghĩ về một buổi tụ tập trong biệt thự riêng hay các câu lạc bộ quý tộc, sau một bữa ăn tối, với các quý ông bảnh tỏn trong bộ smoking và ngậm điếu cigar. Đây là ly được dùng chủ yếu cho brandy, tuy nhiên, rất nhiều người thích sử dụng loại ly này cho các loại rượu lâu năm, có vị “tối” và mạnh. Thiết kế bầu ly cho phép hạn chế tối đa việc tràn rượu ra, kể cả trong những tư thế “khó” với các dáng ly khác. Tuy nhiên, loại ly này bản thân nó cũng có hạn chế: với độ chênh tiết diện vượt bậc giữa bụng và miệng ly so với các dáng khác, ly này có xu hướng giải phóng vị “gắt” của hơi rượu át các hương khác.
Theo thứ tự từ trái qua: cốc Norlan, Vinum và ly swirling
Vẫn còn một số loại ly khác được sử dụng và có thể gặp trong các set ly tổng hợp như cốc Norlan (thành kép giúp giải phóng hương vị đồng thời hỗ trợ trải nghiệm cầm ly), Vinum (loại này ở Việt Nam cũng dễ gặp), ly swirling (giúp giải phóng vị gắt của cồn nhanh hơn khi lắc ly), hay thậm chí là một số loại ly shot và highball cũng hay được dùng để phục vụ whiskey trong các dịp phù hợp. Một số hãng cũng sản xuất ra các biến thể kỳ quái vô hạn để làm phong phú cuộc chơi và rối-óc-người-mới.
Bài: Quân Đặng - Lifestyle Columnist
