Chỉ trong thời gian ngắn trở lại đây, hàng loạt sao Việt như Đức Phúc, Cát Tường, Đàm Thu Trang, Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, BTV Hoài Anh… đồng loạt lên tiếng cảnh báo về việc bị AI giả mạo hình ảnh, giọng nói trong các clip quảng cáo lừa đảo. Vấn nạn này dù tồn tại nhiều năm, vẫn chưa có giải pháp triệt để, khiến cả nghệ sĩ lẫn khán giả rơi vào vòng xoáy thông tin độc hại.
Trong bài đăng vào 14/11, Hồ Ngọc Hà thậm chí cầu cứu vì bị gán ghép trong quảng cáo đồ gia dụng, thuốc chữa bệnh… Rất nhiều khán giả vì tưởng nhầm sản phẩm đó do Hồ Ngọc Hà quảng cáo nên mua về để rồi nhận kết cục tiền mất tật mang.
“Tiếng kêu cứu này xuất phát từ một trong những nghệ sĩ đang đối mặt với tình trạng bị lợi dụng hình ảnh, quảng cáo trái phép những sản phẩm không biết từ đâu ra. Rất mong các nghệ sĩ, những ai đã và đang bị tình trạng chung được các ban nghành, luật an ninh mạng hỗ trợ, giải quyết để tránh bị ảnh hưởng”, nữ ca sĩ bày tỏ.
Là một trong các nạn nhân của tình trạng bị giả mạo, Khắc Việt thừa nhận đây là vấn nạn nhức nhối của giới giải trí suốt nhiều năm qua và thủ đoạn ngày càng tinh vi.
Hình ảnh người nghệ sĩ bị hiểu sai lệch và bóp méo
- Gần đây, hiện tượng giả mạo hình ảnh, giọng nói của nghệ sĩ bằng AI để trục lợi đang tràn lan. Anh có từng là nạn nhân hoặc chứng kiến những vụ việc như vậy không?
- Vừa rồi tôi cũng bị giả mạo trong clip quảng cáo game, cờ bạc trực tuyến và cảm giác đầu tiên phải nói là hơi bị bất ngờ, hoang mang. Bất ngờ là không hiểu tại sao chúng có thể làm được như thế. Mọi thứ trong clip đều giống hệt tôi ngoài đời, từ giọng nói đến khuôn mặt.
Quan trọng nhất là giọng nói và khẩu hình rất khớp vào nhau. Chắc chắn tôi phải phải xem đi, xem lại hai lần mới phát hiện ra đây là AI. Nó dã man đến như vậy đấy.
- Anh thiệt hại ra sao sau sự việc lần đó?
- May mắn là lần đấy tôi không chịu nhiều thiệt hại bởi ê-kíp đã kịp thời ngăn chặn và cảnh báo khán giả. Tôi lập tức đăng tải thông tin cảnh báo trên trang cá nhân, sau đó liên hệ tới các đơn vị truyền thông để phối hợp xử lý và đính chính kịp thời. Nhờ đó, khán giả cũng biết ngay đó là clip giả mạo.
Mỹ Tâm và Hồ Ngọc Hà vừa qua phải lên tiếng cảnh báo vì bị giả mạo. Ảnh: FBNV.
- Còn với đồng nghiệp, họ có thường phàn nàn với anh việc bị giả mạo và sự việc nào là nghiêm trọng nhất?
- Tôi cũng có biết một số đồng nghiệp rơi vào trường hợp tương tự. Còn về cách xử lý của những đồng nghiệp đó ra sao, hậu quả nghiêm trọng không, tôi cũng không được nắm rõ bởi đó là việc cá nhân của mỗi người
Tuy nhiên, vấn nạn này đã ảnh hưởng rất nhiều đến nghệ sĩ. Mà không phải riêng nghệ sĩ và ngành giải trí đâu, nó có thể lan tới rất nhiều những ngành nghề trong xã hội, kể cả về an ninh cũng như đời sống cá nhân của nhiều hộ gia đình. Cuộc sống của mọi người thậm chí có thể bị đảo lộn nếu AI được sử dụng sai mục đích.
Nếu chúng ta không kiểm soát chặt chẽ và nâng cao ý thức, sự nhận biết về AI, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.
- Cụ thể với riêng ngành giải trí, vấn nạn này đáng sợ đến mức nào?
- Điều đáng sợ nhất là nghệ sĩ là người của công chúng và trong mắt khán giả, tiêu chuẩn về nghệ sĩ, văn hóa sẽ ngày càng cao. Ở đây, nó không chỉ là tiêu chuẩn về âm nhạc mà còn về đời sống cá nhân. Người nghệ sĩ có trách nhiệm luôn nâng cao ý thức để duy trì đời tư trong sạch.
Với công chúng, nó như kỷ luật và bảng quy chuẩn vô hình, thước đo về chuẩn mực đạo đức của người nghệ sĩ.
Do đó, các bà, các mẹ hay cô bác ít tiếp xúc với công nghệ, không hiểu được công nghệ đã phát triển đến mức nào, có thể làm gì ra những gì rất dễ tin vào các clip giả mạo.
Dù chúng tôi khi rơi vào tình huống bị giả mạo sẽ kịp thời thanh minh, giải thích hay dùng những biện pháp để đính chính nhưng ngay lần xem đầu tiên, khán giả có thể nghĩ người trong clip giả mạo thực sự là nghệ sĩ đó.
Do đó, hình ảnh của người nghệ sĩ bị hiểu sai lệch và bóp méo đi rất nhiều trong mắt công chúng. Đó là cái điều rất đáng sợ.
Ngoài ra, khán giả vì nhầm tưởng đó là clip do nghệ sĩ quảng cáo và tin vào uy tín, hình ảnh của nghệ sĩ đó mà làm theo nội dung trong clip. Họ có thể bị lừa đảo, hoặc bỏ tiền mua những sản phẩm kém chất lượng để rồi gánh chịu hậu quả về sức khỏe. Đây là điều rất đáng ngại.
Bài trừ sự lạm dụng AI trong sáng tạo nghệ thuật
- Không chỉ nghệ sĩ mà khán giả cũng chịu hậu quả nặng nề từ deepfake, như mất tiền vào sản phẩm kém chất lượng hoặc rủi ro sức khỏe từ thuốc giả. Theo anh, làm thế nào để bảo vệ người hâm mộ trước môi trường thông tin thật giả lẫn lộn này?
- Tôi nghĩ trước hết mỗi người phải tự nâng cao hiểu biết, cảnh giác để phân biệt đâu là thật, đâu là giả. Khi theo dõi kỹ một video, xem xét sự chuyển động từ hình ảnh, âm thanh, giọng nói thì có thể phát hiện nó là AI, không phải người thật.
Dù sao, các video giả mạo không thể thật 100% nên nếu biết cách phân biệt và mình nâng cao trình độ dân trí, chúng ta vẫn có thể giảm thiểu được phần nào rủi ro.
Bên cạnh đó là sự can thiệp, xử lý kịp thời của các bộ, ban ngành, các cấp lãnh đạo. Về góc độ người dân, việc duy nhất có thể làm, có lẽ là nâng cao nhận thức và hiểu biết mà thôi.
- Ngoài ra, việc sáng tác âm nhạc, nghệ thuật bằng AI cũng nhiều lần gây tranh cãi ở ngành giải trí thời gian qua. Từ góc độ ca sĩ, nhạc sĩ, anh nghĩ sao về vấn đề này?
- Cá nhân tôi rất bài trừ. Cụ thể, tôi bài trừ ai sử dụng AI để thay thế công việc sáng tác, còn bạn hoàn toàn có thể tham khảo, dùng nó như một trợ lý để nó có thể cho bạn thêm những thông tin hữu ích, phát triển công việc.
Về mặt sáng tạo, khi bạn dùng AI và lạm dụng nó quá nhiều, thành quả vô tình không phải của bạn nữa. Khi đó, bạn chỉ đang sử dụng AI để nó làm cho bạn mà thôi. AI được học, tích hợp và tổng hợp nhiều kiến thức cá nhân, đóng góp từ các nền tảng khác nhau.
Về sự sáng tạo về âm nhạc, nghệ thuật do AI thực hiện chắc chắn sẽ bị giới hạn. Chung quy, chỉ con người mới có thể vượt qua khuôn khổ sáng tạo mà thôi. Trong khi đó, AI chỉ là đang đi học lại nên việc sử dụng công cụ này trong sáng tác, tôi không quá tán thưởng.
AI nên trở về đúng nghĩa của nó là một công cụ, trợ lý, nơi hữu ích để giúp đỡ người làm sáng tạo nội dung. Nó chỉ giúp công việc thuận tiện hơn thôi.
Khắc Việt thừa nhận giả mạo nghệ sĩ đang là vấn nạn khiến giới giải trí mệt mỏi suốt nhiều năm qua. Ảnh: FBNV.
- Theo anh, AI liệu có thể thay thế nhạc sĩ, ca sĩ?
- AI chắc chắn không bao giờ có thể thay được ca sĩ, nhạc sĩ được. Vì như tôi đã nói, AI tổng hợp các kiến thức mà nó học được thôi. Còn việc sáng tạo, phá cách ra sản phẩm hoàn toàn mới, nó không làm được. Gần đây, nhiều bạn lạm dụng AI và tôi không đồng tình.
Điều quan trọng mà AI không thể thay thế được ca sĩ chính là nguồn năng lượng, cảm xúc và biểu diễn trực tiếp trên sân khấu. Khán giả muốn gặp ca sĩ ở sân khấu, muốn nhìn thấy, nghe giọng hát và đối thoại hoặc tận hưởng nguồn năng lượng của ca sĩ mang lại. Khán giả và ca sĩ hòa hợp với nhau qua từng bài hát, những cuộc trò chuyện, giao tiếp.
Trong khi đó, AI vẫn chỉ là một công cụ, không thể nào lên sân khấu đi diễn như người thật được. Nó có thể thay thế một số khía cạnh, chẳng hạn khía cạnh xử lý âm thanh của AI rất mượt mà, không bị lỗi. Âm thanh do nó tạo ra rất nịnh tai nhưng nó không thể bước ra ngoài đời thật.
Và chúng ta đang tiến tới ngành công nghiệp biểu diễn, nhu cầu được chứng kiến và tiếp xúc với người thật của khán giả là rất cao. Do đó, AI vẫn chưa thể thay thế nghệ sĩ được.
Bạn là một người sáng tạo, là một nhạc sĩ, ca sĩ, việc đầu tiên các bạn phải có là chuyên môn về âm nhạc. Bạn phải được học về âm nhạc, được giao tiếp với âm nhạc. Học ở đây có rất là nhiều hình thái, học ở trường lớp chính quy, học qua thầy cô, đồng nghiệp...
Quan trọng vẫn là nghệ sĩ có ý thức học để nâng cao thẩm mỹ âm nhạc, chuyên môn, trình độ chứ không phải phụ thuộc hoàn toàn vào AI. Đó không phải sáng tạo và sức lao động của của bạn. Những sản phẩm lạm dụng AI sẽ không bao giờ đến được với khán giả.
Công thức kiếm tiền của Taylor Swift
Giảng viên tại Đại học California, Berkeley đã giải thích về các chiến lược kinh doanh của Taylor Swift trong cuốn sách mới The Glory of Giving Everything.
Cuốn sách không viết theo trình tự thời gian phát triển của Swift. Thay vào đó, Haryanto gắn kết các khái niệm kinh tế và bài học kinh doanh vào sự nghiệp của Swift để giải thích sự thành công của ngôi sao này.
Haryanto không chỉ phân tích kỹ Eras Tour mà còn đi ngược lại khởi đầu sự nghiệp của Swift với góc nhìn kinh doanh. Swift đã bước vào dòng nhạc đồng quê và nhận ra nhu cầu thưởng thức thể loại này từ thế hệ trẻ, những người cũng khao khát có những thần tượng cùng tuổi mình.
