Giữa nhịp sống hiện đại hối hả của Singapore, tại ngã tư Coleman và North Bridge, giao lộ nhộn nhịp nhất của quốc đảo, bỗng xuất hiện khoảng lặng đầy thi vị: Một cậu bé có khuôn mặt phúc hậu, đôi tai Phật và cái lỗ lớn trên đỉnh đầu, ngồi yên mơ màng giữa ánh sáng và âm thanh của thành phố. Đó chính là KU, nhân vật nghệ thuật đã đồng hành cùng nghệ sĩ thị giác Tùng Monkey suốt hơn mười năm qua. Lần này, KU của Tùng Monkey xuất hiện trong tác phẩm KU a Dreamer tại Singapore Night Festival 2025 (SNF).
Sự kiện thường niên này được xem là lễ hội nghệ thuật đêm lớn nhất tại Singapore. SNF quy tụ hàng loạt nghệ sĩ và studio quốc tế với các dự án trình diễn ánh sáng, sắp đặt thị giác và công nghệ. Với chủ đề Island Nights, năm nay lễ hội mang đến không gian đa sắc màu, vừa sôi động, vừa chiêm nghiệm. Tác phẩm KU a Dreamer chính là một điểm nhấn lắng đọng giữa bức tranh rực rỡ đó.
Hành trình của biểu tượng KU
Nhân vật KU ra đời vào năm 2015 tại thành phố La Rochelle, Pháp, trong dự án nghệ thuật quốc tế. Từ phác thảo ban đầu, KU đã trở thành “cái tôi nghệ thuật” mà Tùng Monkey nuôi dưỡng, phát triển trong suốt một thập kỷ.
Tùng Monkey chia sẻ:
“Tôi thường gọi KU là cậu bé, nhưng thực ra em không mang giới tính cụ thể. Tôi muốn bất kỳ ai, dù thuộc giới tính, chủng tộc hay màu da nào, cũng có thể ‘soi’ thấy mình trong nhân vật này. Chiếc lỗ lớn trên đỉnh đầu KU tượng trưng cho một tâm trí luôn rộng mở và đón nhận, còn gương mặt phúc hậu cùng đôi tai Phật gợi nhắc tinh thần thiền trong văn hóa Á Đông. Với KU, tôi mong khơi dậy ‘đứa trẻ’ bên trong mỗi con người. Phần trong sáng, mộng mơ và lương thiện vẫn còn đâu đó trong chúng ta, dù cuộc sống ngoài kia nhiều ồn ã và vội vã”.
Với anh, KU không chỉ là nhân vật mà còn là “người bạn đồng hành”, một cách để kết nối khán giả với chính cảm xúc nguyên sơ của họ.
“KU là nhân vật mà bất cứ ai cũng có thể ‘soi’ thấy một phần mình trong đó”.
Khi bàn về sự xuất hiện của KU ở đảo quốc sư tử, người nghệ sĩ sinh năm 1987 chia sẻ:
“Tôi biết đến Singapore Night Festival từ những ngày đầu chập chững bước vào con đường nghệ thuật thị giác. Đây luôn là một sân khấu quốc tế mà bất kỳ nghệ sĩ nào cũng mơ ước được đặt tác phẩm của mình. Năm nay, với chủ đề Island Nights, tôi như tìm thấy mối duyên lành để đưa KU đến Singapore, mang theo một khoảng lặng đậm chất thiền, lặng lẽ đối thoại với nhịp sống rực rỡ và sôi động của đảo quốc phồn hoa”.
Tác phẩm KU a Dreamer là sự kết hợp của điêu khắc, ánh sáng và công nghệ đa phương tiện. Hai bức tượng lớn cao 3 mét, trong đó KU ngồi thư thái bên cạnh một bức tượng khác có tên Brain Box. Khi khán giả nhấn nút trên Brain Box, hệ thống lập tức kích hoạt hiệu ứng ánh sáng LED, âm thanh và hình ảnh động trên màn hình Kinetic cao 6 mét. Tác phẩm không chỉ là điểm nhấn thị giác, mà còn là trải nghiệm tương tác, đưa khán giả vào khoảnh khắc kết nối với cảm xúc ngay giữa đường phố.
Để hoàn thiện dự án, Tùng hợp tác với ê-kíp quốc tế: nhà sản xuất âm nhạc Dustin Ngô cho phần âm thanh; công ty NamSan tại Hà Nội đảm nhận lập trình ánh sáng và chế tác tượng; studio AnnoLab tại Fukuoka, Nhật Bản, thực hiện lập trình màn hình Kinetic; đội ngũ logistic đến từ Knoxx Industrial, Heritage Logistics và Funan Mall, nơi đặt tác phẩm. Dù sống chủ yếu tại TP. HCM, anh điều phối dự án từ xa, mỗi ngày trao đổi với các đối tác qua nhiều múi giờ khác nhau.
Nghệ thuật cộng đồng: “Bức thư viết tay” giữa kỷ nguyên số
Điểm đặc biệt của KU a Dreamer là cách tác phẩm gợi cảm giác bình yên ngay trong bối cảnh đô thị ồn ã. Tùng Monkey chọn đặt KU a Dream tại một giao lộ đông đúc để người qua đường có thể dừng lại, mỉm cười và tìm thấy khoảnh khắc nghỉ ngơi.
KU a Dreamer đặt gần cửa hàng POP MART và một cửa hàng toy art lớn nhất Singapore cũng tạo nên cuộc đối thoại thú vị với văn hóa đại chúng. Tùng hào hứng:
“Bên cạnh những nhân vật nổi tiếng như KAWS hay Bearbrick, việc KU xuất hiện như tác phẩm sắp đặt độc bản mang đến một góc nhìn khác về nghệ thuật Việt Nam – hiện đại nhưng vẫn đầy chiều sâu”.
Với anh, nghệ thuật công cộng trong thời đại công nghệ cao không chỉ trang trí không gian mà còn là cầu nối cảm xúc. Anh cho biết:
“Một tác phẩm hiện diện trong đời thực giống như bức thư viết tay, nó mang lại cảm giác xúc động và chân thật hơn rất nhiều so với nghệ thuật kỹ thuật số thuần túy”.
Đó cũng là lý do anh gắn bó lâu dài với các dự án cộng đồng, mang tác phẩm đến không gian công cộng để mọi người có thể trải nghiệm nghệ thuật thông qua màn hình.
Hành trình “xuất ngoại” và dấu ấn Việt Nam
Là người từng nhận rất nhiều giải thưởng lớn, từng đại diện Việt Nam tham gia các cuộc thi Young Lions Competitions ở Cannes, Pháp; London Design Biennale tại Anh… Tùng Monkey không xa lạ với các dự án quốc tế. Thế nhưng với SNF, anh thấy một sự đón nhận đặc biệt. Anh giãi bày:
“Khán giả quốc tế thường rất tò mò khi thấy một nghệ sĩ Việt Nam mang những tác phẩm như KU ra thế giới. Tôi muốn qua tác phẩm này, giới thiệu nghệ thuật Việt Nam trẻ trung, hiện đại và đồng điệu với sự đổi mới của đất nước”.
Anh cũng đề cập rằng việc giữ bản sắc cá nhân khi làm việc ở môi trường quốc tế không chỉ nằm ở kỹ thuật hay phong cách, mà còn ở câu chuyện và tinh thần văn hóa. KU là minh chứng cho điều đó: một nhân vật mang tinh thần Á Đông, được sáng tạo tại Pháp, lớn lên ở Việt Nam và giờ đây xuất hiện trên nhiều sân khấu nghệ thuật toàn cầu.
Trước KU a Dreamer, triển lãm cá nhân Neo Nirvana của Tùng Monkey tại De La Sol (TP. HCM) vào năm 2024 đã gây tiếng vang với những tác phẩm kết hợp công nghệ, sắp đặt và nghệ thuật thị giác. SNF 2025 tiếp tục khẳng định tầm nhìn của anh trong việc đưa nghệ thuật Việt ra thế giới. Tuy vậy, Tùng Monkey vẫn thận trọng trước khi thực hiện dự án lớn tiếp theo:
“Tôi chắc chắn sẽ làm một Neo Nirvana mới, nhưng chỉ khi mọi thứ thật sự sẵn sàng, cả về câu chuyện lẫn điều kiện thực hiện. Tôi muốn triển lãm tiếp theo phải xứng đáng với sự chờ đợi”.
Hành trình nghệ thuật của Tùng Monkey là sự kết nối giữa nghệ thuật và công nghệ, giữa cộng đồng và không gian công cộng, giữa quá khứ và tương lai. Trên hết, đó là hành trình của một đứa trẻ tên KU – biểu tượng của sự mộng mơ và niềm tin vào những giá trị lương thiện.
Khi màn đêm buông xuống trên đảo quốc, những tia sáng từ Brain Box và màn hình Kinetic hòa cùng nhịp điệu của thành phố, nhưng hình ảnh KU vẫn ngồi yên, lặng lẽ. Đó không chỉ là tác phẩm nghệ thuật, mà là lời nhắc nhở nhẹ nhàng: đôi khi giữa nhịp sống vội vàng, điều chúng ta cần nhất chỉ là một khoảnh khắc để thở, để mơ và kết nối lại với chính mình.
