MO.CA, một ngôi nhà di động được ra đời từ chương trình Thạc sĩ về Công trình Sinh thái Tiên tiến & Các đô thị Sinh thái (MAEBB) tại Viện Kiến trúc Tiên tiến Catalonia (IAAC) – Valldaura Labs, là minh chứng cho khát vọng tự do bất tận của con người.
Từ những bộ tộc du mục đến các nhà thám hiểm vũ trụ, quyền tự do đi lại song hành với khả năng tự cung tự cấp luôn là một giá trị nền tảng. Trong những thập kỷ gần đây, biến đổi khí hậu toàn cầu đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về nhu cầu cấp thiết đối với những giải pháp nhà ở bền vững, không phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Bên cạnh đó, sự bùng nổ của hình thức làm việc từ xa nhờ vào công nghệ thông tin, vốn được thúc đẩy mạnh mẽ trong thời kỳ hậu COVID-19, càng khơi dậy khát vọng tự do di chuyển của chúng ta.
Mẫu thử nghiệm này ra đời trong bối cảnh của sự phát triển hình thức làm việc từ xa và nhu cầu về nhà ở bền vững.
Nhóm sinh viên Thạc sĩ MAEBB 2022-2023 của IAAC được giao nhiệm vụ thiết kế và thi công nhanh chóng một ngôi nhà di động cho hai người, đảm bảo các tiện nghi sinh hoạt cơ bản. Yêu cầu đặt ra là nó phải được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ “zero-kilometer” – nguồn vật liệu bền vững khai thác từ khuôn viên Valldaura Labs thuộc Công viên Thiên nhiên Collserola, và được xử lý ngay tại chỗ. Ngoài ra, không gian trung tâm của MO.CA cần linh hoạt để đáp ứng các chức năng khác nhau như tổ chức hòa nhạc, sự kiện, thư viện hay phòng họp, tùy thuộc vào bối cảnh sử dụng.
Ngôi nhà được yêu cầu phải đáp ứng các chức năng khác nhau và đảm bảo các tiện nghi sinh hoạt cơ bản.
Hộp công cụ Hoạt động (Activities Toolbox) cung cấp các bề mặt và yếu tố xây dựng giúp kích hoạt không gian trung tâm. Đây cũng là nơi đặt cửa chính, đóng vai trò lối vào chính khi mặt tiền được đóng lại. Thân tường được tạo thành từ các tấm gỗ dán dày 4cm với “chốt” (dowels) (DLT), giúp giảm thiểu phụ thuộc vào chất kết dính độc hại thông thường và duy trì khả năng tái sử dụng theo mô hình tuần hoàn.
Mặt tiền linh hoạt của ngôi nhà di động bao gồm hai lớp bổ sung: cửa kính và lớp vải bao bọc bên ngoài. Sự kết hợp này cho phép điều chỉnh mức độ kín gió của không gian trung tâm, thích ứng với điều kiện thời tiết, thời gian trong ngày và các hoạt động diễn ra bên trong.
Bề mặt ngoài của ngôi nhà được bổ sung bởi một lớp cửa kính và một lớp vải bao bọc.
Bốn cửa kính ở mỗi mặt có thể đóng mở hoàn toàn hoặc một phần. Khi được đóng lại, không gian trung tâm được bảo vệ khỏi môi trường bên ngoài. Ngược lại, khi mở cửa, ranh giới giữa nội và ngoại thất sẽ được xóa nhòa. Lớp ngoài cùng được thiết kế với khung gỗ nhẹ, phủ vải cotton chống thấm nước và cố định bằng dây thừng. Ở các mặt dài của ngôi nhà, mặt tiền này có thể trượt và xếp lại nhờ hệ thống ròng rọc cơ học.
Ngôi nhà có thể dễ dàng được di chuyển đi khắp mọi nơi.
MO.CA được thiết kế để hoàn toàn tự chủ về năng lượng nhờ vào nguồn năng lượng mặt trời, đảm bảo khả năng vận hành liên tục trong 24 giờ mà không cần sạc lại. Mức tiêu thụ năng lượng chủ yếu đến từ các hoạt động sinh hoạt bên trong và một số thiết bị cơ bản.
Tương ứng với lớp vỏ vải nhẹ được bố trí trên mái, hệ thống năng lượng mặt trời bao gồm 3 tấm pin mặt trời đơn tinh thể nhẹ và linh hoạt, kết nối với bộ biến tần MultiPlus (có khả năng kết nối với lưới điện bên ngoài) và một bộ pin dự phòng. Cả không gian nội và ngoại thất đều được chiếu sáng bằng dải đèn LED Black Light, làm nổi bật lớp vỏ bọc bằng vải thông qua hiệu ứng ánh sáng dịu nhẹ từ bên trong.
Nhờ vào việc tận dụng năng lượng mặt trời, MO.CA hoàn toàn có thể tự chủ về cơ chế hoạt động.
Tận dụng chiều cao của khu vực hộp công cụ, không gian sinh hoạt được tối ưu hóa với hai giường ngủ trên tầng lửng. Trong đó, một tấm nệm có thể mở rộng được trang bị để đáp ứng nhu cầu cho 2 người. Ngoài ra, một chiếc thang di động, gắn vào mép khung giường, có thể được gập lại để thuận tiện cho việc di chuyển.
Khu vực bếp được trang bị bồn rửa, bếp đơn, ngăn kéo dưới mặt bàn, tủ lạnh và không gian treo dụng cụ. Trên tường bếp, có các chỉ số hiển thị mức pin và mức nước trong bể chứa.
Không gian trung tâm được tích hợp nhiều chức năng, phù hợp cho nhiều hoạt động khác nhau.
Phòng tắm được trang bị nhà vệ sinh ủ phân khô và khu vực tắm vòi sen. Hệ thống nhà vệ sinh ủ phân khô không sử dụng nước xả, do đó loại bỏ hoàn toàn nước thải đen, ngoại trừ nước thải từ bếp hoặc vệ sinh. Điều này giúp loại bỏ những rắc rối liên quan đến việc xử lý nước thải đen.
Nước từ vòi sen được thu gom vào một bể chứa và lưu trữ trong bể chứa nước xám. Sau đó, nước được lọc và bơm vào bể chứa nước tái chế và đưa trở lại hệ thống. Nước được xử lý bằng hệ thống lọc ba giai đoạn, tiếp theo là bộ lọc UV. Các van điều khiển cho phép người dùng chuyển đổi giữa nước từ bể chứa nước ngọt hoặc nước từ bể chứa nước tái chế tùy thuộc vào mục đích sử dụng.
Quy trình xử lý nước của ngôi nhà di động.
Hộp công cụ còn lại được trang bị tủ chứa đồ nội thất thiết kế riêng. Khi được sử dụng, những món đồ nội thất này sẽ kích hoạt không gian để phục vụ các hoạt động khác nhau, chẳng hạn như văn phòng, xưởng làm việc, triển lãm hoặc hòa nhạc.
Đồ nội thất được thiết kế để có thể gấp gọn và hạn chế chiếm dụng không gian. Thiết kế kết hợp gỗ, vải và chốt, cho phép lắp ráp nhẹ. Bộ nội thất tích hợp bao gồm một bàn, 6 ghế đẩu, 2 ghế tựa và 6 bộ Fab-kit. Dây vải được sử dụng để cố định đồ nội thất khi ngôi nhà di động di chuyển. Cánh cửa tủ được làm bằng gỗ và vải, có trọng lượng nhẹ và tuân theo phong cách thiết kế tương tự như phần còn lại của đồ nội thất, với vải là yếu tố chung. Các bộ Fab-kit, được cất giữ phía sau thang tầng lửng và ở cửa ra vào, bao gồm bộ sơ cứu, bình chữa cháy và không gian cho sách, giày dép, quần áo bẩn và các vật dụng khác. Bên dưới, 3 thang tiếp cận có thể được cất giữ khi không sử dụng.
Ngôi nhà có thể đáp ứng nhiều nhu cầu giải trí.
MO.CA vừa là một ngôi nhà di động, vừa là một tuyên ngôn về tương lai của kiến trúc bền vững. Sự kết hợp giữa vật liệu địa phương, kỹ thuật xây dựng tiên tiến và thiết kế linh hoạt biến MO.CA thành biểu tượng cho một cuộc sống tự do, gắn kết với thiên nhiên và tôn trọng môi trường.
Thực hiện: Quốc Huy | Theo: Archdaily | Ảnh: Adrià Goula
Xem thêm:
Nhà di động Whangapoua: Điểm nhấn tại miền vịnh Coromandel
Nhà di động Teadrop Camping Trailer – những cuộc dã ngoại
Nhà di động và 6 điều hữu ích
