Di tích Khám Lớn (phường Ninh Kiều) - Ảnh: TL
Toàn TP. Cần Thơ hiện có 108 di tích lịch sử – văn hóa được xếp hạng (gồm 1 di tích quốc gia đặc biệt, 31 di tích cấp quốc gia và 76 di tích cấp thành phố). Tuy nhiên, lượng khách du lịch chủ yếu vẫn tập trung ở một số điểm quen thuộc như Di tích Khám Lớn, Chiến thắng Chương Thiện, Khu căn cứ Tỉnh ủy Cần Thơ hay Đền thờ Bác Hồ.
Nhiều di tích khác đang xuống cấp hoặc gặp vướng mắc về thủ tục đất đai, như Di tích Căn cứ Tỉnh ủy Sóc Trăng hay Địa điểm Mỹ – Diệm tàn sát đồng bào tại Khu Trù mật Vị Thanh – Hỏa Lựu. Theo người dân địa phương, nguyên nhân khiến các di tích kém hấp dẫn du khách là thiếu nội dung thuyết minh, dịch vụ trải nghiệm và liên kết tour tuyến.
Là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, Đình Bình Thủy gắn liền với Lễ hội Kỳ Yên – di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Mỗi mùa lễ hội, nơi đây thu hút đông đảo du khách thập phương đến chiêm bái, cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa. Thế nhưng, giá trị kiến trúc độc đáo của ngôi đình với những mảng chạm khắc tinh xảo, hoành phi, câu đối, thư pháp vẫn chưa được khai thác đúng tầm.
Bên cạnh hệ thống di tích vật thể, Cần Thơ hiện còn sở hữu 15 di sản văn hóa phi vật thể – những giá trị được cộng đồng các dân tộc cùng gìn giữ, góp phần làm nên bản sắc phong phú của vùng đất Tây Đô. Đặc biệt, nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ đã được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Các chuyên gia cho rằng, muốn di sản thực sự “sống” trong đời sống đương đại, Cần Thơ cần đưa di tích vào dòng chảy của công nghiệp văn hóa, ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và quản lý. Hiện thành phố đã triển khai gắn mã QR tại hầu hết các di tích để số hóa hiện vật, dữ liệu – một bước tiến đáng ghi nhận. Tuy nhiên, Cần Thơ vẫn thiếu các chương trình quảng bá tầm cỡ và dịch vụ đi kèm để thu hút du khách.
Không gian, kiến trúc Đình Bình Thủy (Cần Thơ) - Ảnh: TL
Đại hội Đảng bộ TP. Cần Thơ nhiệm kỳ 2025–2030 xác định rõ bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, là động lực phát triển bền vững. Theo đó, thành phố chú trọng kết hợp bảo tồn với phát triển du lịch, gắn với tổ chức các sự kiện văn hóa, lễ hội truyền thống, xây dựng các thiết chế văn hóa đồng bộ. Ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ, cho biết Sở đang rà soát toàn bộ di tích để đề xuất trùng tu, đồng thời phối hợp các công ty lữ hành khảo sát, kết nối tour tuyến di sản.
Cùng với mục tiêu cả nước phấn đấu để ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP vào năm 2030, việc “đánh thức” các giá trị di sản sẽ giúp Cần Thơ phát huy mạnh mẽ tiềm năng văn hóa gắn với phát triển kinh tế – xã hội. Điều quan trọng nhất hiện nay là mở ra những “cánh cửa mới”, đưa di sản ra khỏi “tủ kính”, biến di sản thành sản phẩm sống động trong đời sống hôm nay để mỗi công trình, mỗi lễ hội, mỗi làn điệu dân ca trở thành nguồn lực phát triển, niềm tự hào và bản sắc của Cần Thơ trong thời kỳ mới.
TP. Cần Thơ đang xác định rõ hướng đi: “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, là động lực phát triển bền vững”. Một số định hướng trọng tâm như đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực trong công tác trùng tu, tôn tạo di tích. Ứng dụng công nghệ số, phát triển bản đồ du lịch di sản số hóa. Gắn di sản với công nghiệp văn hóa và du lịch thông minh. Đào tạo đội ngũ thuyết minh, hướng dẫn viên chuyên sâu về văn hóa – lịch sử. Tăng cường quảng bá, truyền thông sáng tạo (qua phim, ấn phẩm, nghệ thuật biểu diễn).
Với kho tàng di sản phong phú, đa dạng và giàu giá trị, TP. Cần Thơ đang nắm trong tay nguồn lực văn hóa đặc biệt để phát triển kinh tế – xã hội theo hướng bền vững và khác biệt. Nếu được đầu tư đúng hướng, gắn bảo tồn với sáng tạo, di sản văn hóa – lịch sử sẽ trở thành “trái tim mềm” của công nghiệp văn hóa Cần Thơ, góp phần đưa vùng đất Tây Đô trở thành trung tâm văn hóa – du lịch đặc sắc của cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long./.
Trí Đức - Hoàng Châu
