Từ vùng đất địa linh đến trung tâm du lịch mới
Là vùng đất cổ với lịch sử lâu đời, Hà Nam hiện có 1.888 di tích lịch sử - văn hóa, trong đó có 02 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 97 di tích cấp quốc gia, 152 di tích cấp tỉnh, 14 di sản văn hóa phi vật thể được ghi vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 12 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia và hàng trăm lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc như lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, lễ phát lương Đền Trần Thương, lễ hội chùa Bà Đanh, lễ hội vật Liễu Đôi... Những giá trị ấy là “kho báu” quý giá, góp phần định hình bản sắc văn hóa riêng biệt của Hà Nam, đồng thời là nền tảng quan trọng để phát triển du lịch theo hướng bền vững và khác biệt.
Hà Nam cũng ghi dấu trong lòng du khách bằng những di tích tâm linh nổi tiếng như chùa Tam Chúc - quần thể chùa lớn nhất Đông Nam Á. Không chỉ là trung tâm Phật giáo có tầm vóc quốc tế, chùa Tam Chúc còn là điểm đến sinh thái độc đáo với cảnh quan sơn thủy hữu tình, được ví như “Hạ Long trên cạn” của miền Bắc. Bên cạnh Tam Chúc, Hà Nam còn lưu giữ hàng trăm di tích có giá trị như đền Trúc - Ngũ Động Sơn, đền Lảnh Giang, chùa Bà Đanh, đền Trần Thương, đình đá Tiên Phong… cùng nhiều lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân gian. Những làn điệu hát dậm Quyển Sơn, làng nghề dệt lụa Nha Xá, làng trống Đọi Tam hay cá kho làng Vũ Đại… đã tạo nên một “bản sắc Hà Nam” riêng biệt, góp phần làm phong phú thêm bức tranh du lịch văn hóa của cả nước.
Không chỉ có di sản, Hà Nam còn được thiên nhiên ưu đãi với nhiều khu vực có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. Các vùng núi đá vôi, hồ nước, hang động tại Kim Bảng, Thanh Liêm, cùng hệ thống sông ngòi, đồng bằng tại Lý Nhân, Bình Lục, Duy Tiên đang dần được quy hoạch để hình thành các tour du lịch trải nghiệm nông nghiệp, nghỉ dưỡng gắn với thiên nhiên, góp phần đáp ứng xu hướng du lịch xanh - bền vững của thời đại.
Phát triển du lịch bền vững gắn với bản sắc văn hóa
Với định hướng trở thành trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái phía Nam đồng bằng sông Hồng, Hà Nam đang chú trọng đầu tư vào hạ tầng du lịch, xây dựng các sản phẩm đặc thù gắn với từng vùng, từng loại hình. Bên cạnh việc nâng cấp hệ thống giao thông kết nối liên vùng, tỉnh còn chú trọng phát triển hệ sinh thái dịch vụ như lưu trú, ăn uống, giải trí và ứng dụng công nghệ số trong xúc tiến, quảng bá.
Đặc biệt, tỉnh Hà Nam đã tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa - du lịch quy mô lớn như Tuần Văn hóa, Du lịch Hà Nam với chương trình nghệ thuật “Rực rỡ Hà Nam”, Hội nghị Xúc tiến đầu tư phát triển du lịch Hà Nam, Festival ẩm thực đồng bằng sông Hồng, Carnival đường phố, lễ hội Xuân Tam Chúc… cùng hàng loạt các chương trình văn hóa, nghệ thuật gắn với di tích, danh thắng tiêu biểu nhằm giới thiệu tiềm năng, kết nối doanh nghiệp du lịch trong nước và quốc tế. Qua đó, hình ảnh Hà Nam - một điểm đến an toàn, thân thiện, giàu tiềm năng ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ trên các kênh truyền thông trong nước và quốc tế. Các lĩnh vực như vận tải, lưu trú, ẩm thực, thủ công mỹ nghệ, thương mại, truyền thông… đã có sự chuyển động rõ rệt, góp phần hình thành hệ sinh thái du lịch năng động, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương. Những chương trình xúc tiến du lịch không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh Hà Nam mà còn tạo động lực thúc đẩy các ngành dịch vụ, kinh tế địa phương phát triển. Một trong những điểm sáng là sự tham gia ngày càng tích cực của cộng đồng dân cư trong hoạt động du lịch. Nhiều mô hình homestay, farmstay kết hợp làng nghề truyền thống, ẩm thực địa phương và trải nghiệm văn hóa đã ra đời, góp phần tạo sinh kế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân. Du khách đến với Hà Nam không chỉ để chiêm ngưỡng cảnh sắc, mà còn để trải nghiệm - hòa nhập - thấu hiểu đời sống văn hóa bản địa.
Phát triển du lịch đi đôi với bảo tồn, Hà Nam xác định rõ quan điểm: giữ gìn bản sắc là giữ lấy “linh hồn” của điểm đến. Chính vì vậy, công tác bảo tồn di sản, tôn tạo cảnh quan, giữ gìn môi trường sinh thái luôn được chú trọng, trở thành nguyên tắc trong quy hoạch và triển khai các dự án du lịch trên địa bàn tỉnh. Tỉnh cũng tích cực xây dựng các quy hoạch phát triển bền vững, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến môi trường và cảnh quan thiên nhiên, từng bước tạo dựng hình ảnh một điểm đến xanh - sạch - thân thiện. Chính sự kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế du lịch với gìn giữ bản sắc văn hóa và hệ sinh thái tự nhiên đã làm nên nét riêng có của Hà Nam.
Trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang phát triển theo hướng xanh - thông minh - bền vững, Hà Nam nổi lên như một địa phương có nhiều tiềm năng và lợi thế để đón đầu xu thế. Với tầm nhìn chiến lược, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành và cộng đồng, Hà Nam không chỉ dừng lại ở việc khai thác tài nguyên du lịch sẵn có mà đang từng bước xây dựng thương hiệu điểm đến mang đậm dấu ấn văn hóa và sinh thái.
Từ một miền quê yên bình bên dòng sông Đáy, sông Châu thơ mộng, Hà Nam hôm nay đang chuyển mình mạnh mẽ, trở thành điểm đến mới - kỳ vọng mới trên bản đồ du lịch khu vực phía Bắc. Hà Nam chọn cách phát triển hài hòa, lấy chiều sâu văn hóa và sự thân thiện làm cốt lõi, để mỗi điểm đến của du khách không chỉ là hành trình khám phá mà còn là trải nghiệm chạm đến cảm xúc. Hà Nam đang từng bước khẳng định: là điểm đến mới của du lịch văn hóa và sinh thái Việt Nam.
